ΑΛΚΑΤΡΑΖ: ΑΠΟΔΡΑΣΗ ΣΤΗ ΔΙΑΣΗΜΟΤΕΡΗ ΦΥΛΑΚΗ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

Κάπου δυτικά, κοντά στις όχθες του μακρινού Ειρηνικού ωκεανού, υπάρχει μια αμερικάνικη μεγαλούπολη που δεν μοιάζει με καμία άλλη. Οι κάτοικοί της, ανάμεσα σε αυτούς κι ένας πολύ μεγάλος αριθμός από άστεγους, ανεβοκατεβαίνουν τις πολύ απότομες ανηφόρες και κατηφόρες των επτά λόφων της, αγναντεύοντας μέσα από την ομίχλη μερικά από τα πιο όμορφα αξιοθέατα των Η.Π.Α.: Golden Gate Bridge, Fisherman’s Wharf και, ασφαλώς, το θρυλικό Αλκατράζ.

Το Σαν Φρανσίσκο είναι νομίζω η πιο όμορφη πόλη της Βόρειας Αμερικής. Βρίσκεται χτισμένο στο βόρειο άκρο μιας χερσονήσου που περικλείει τα νερά ενός κόλπου κι ένα από τα νησάκια που βρίσκονται στην είσοδο του στενού περάσματος είναι και το Αλκατράζ, ή αλλιώς, ο Βράχος. Το Αλκατράζ έχει λειτουργήσει κατά το παρελθόν, ως φυλακή υψίστης ασφαλείας για επικίνδυνους εγκληματίες και, πιστό στο αμερικάνικο όνειρο, αποτελεί σήμερα τουριστικό αξιοθέατο, που συγκεντρώνει 1.000.000 επισκέπτες ετησίως. Οι δύο από αυτούς για το έτος 2018 ήμασταν εγώ με την αδερφή μου.

“Σπάσε τους κανόνες και θα βρεθείς στην φυλακή. Σπάσε τους κανόνες της φυλακής και θα βρεθείς στο Αλκατράζ.” Ανώνυμος

Έκλεισα τα εισιτήρια μέσω του www.alcatrazcruises.com αρκετές εβδομάδες νωρίτερα μιας και θεωρείται απίθανο να βρει κανείς θέση αν δεν μεριμνήσει έγκαιρα. Η πρόσβαση στο νησί, που θεωρείται μνημείο, γίνεται κατ’ αποκλειστικότητα από τον φορέα του Golden Gate Park με μικρά πλοιάρια που αναχωρούν από την Αποβάθρα 35 σε προκαθορισμένες ώρες. Η διαδρομή διαρκεί περίπου 10 λεπτά.

Το Αλκατράζ είναι διάσημο ως τη φυλακή που είχε σκοπό να λυγίσει και τους πιο σκληρούς εγκληματίες. Το νησί αυτό καθ’ αυτό, όμως, έχει περάσει από πολλά στάδια. Το 1850 έγινε φρούριο για να προστατεύει την είσοδο στον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο και για πολλές δεκαετίες ανήκε στην δικαιοδοσία του στρατού. Πρωτολειτούργησε ως φυλακή υψίστης ασφαλείας το 1934 και έκλεισε το 1963 λόγω του πολύ υψηλού κόστους λειτουργίας του. Έξι χρόνια αργότερα, μια ομάδα ιθαγενών αποβιβάστηκε στο νησί και το κατέβαλε, προβάλλοντας το δικαίωμα της ανεξαρτησίας των Ινδιάνων. Το τουριστικό αξιοθέατο που ξέρουμε σήμερα, άνοιξε τις πόρτες του το 1973.

Ο κάθε επισκέπτης προμηθεύεται έναν προσωπικό ηχητικό οδηγό που είναι πολύ κατατοπιστικός και διατίθεται σε πολλές γλώσσες (αλλά όχι και στα ελληνικά). Το Χόλιγουντ έχει δώσει στο κοινό την όψη της φυλακής, μέσω ταινιών όπως «Ο Βράχος». Η πραγματικότητα είναι πολύ κοντά στις εικόνες που έχουμε όσοι τις παρακολουθήσαμε. Στενά, ψυχρά παρατεταγμένα κελιά με κρεβάτι, νιπτήρα και τουαλέτα. Τα προσωπικά αντικείμενα των κρατούμενων, μαρτυρούν την προσπάθεια που έκαναν να κρατήσουν τους εαυτούς τους απασχολημένους: Μουσική, πλέξιμο και ζωγραφική ήταν κάποια από τα χόμπι τους.

Οι βελόνες του πλεξίματος και οι ακουαρέλες, όμως, δεν ήταν για όλους. Μαύρη μοίρα περίμενε τους πολύ ατίθασους και ανυπάκουους χαρακτήρες, στα κελιά της απομόνωσης ή, αλλιώς, στις Τρύπες. Η απομόνωση είναι πλέον επισκέψιμη και μπορεί ο καθένας να μπει και να νιώσει το σκοτάδι και την απόλυτη κλεισούρα. Οι κρατούμενοι λάμβαναν κανονικά το φαγητό τους κι είχαν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, αλλά απαγορευόταν να βγουν απο το κελί τους για ημέρες, μήνες ή χρόνια, ανάλογα με το μέγεθος της ανυπακοής τους. «Προσπαθούσα να φτιάχνω εικόνες με το μυαλό μου και να φαντάζομαι έναν γαλάζιο ουρανό», διηγείται ένας πρώην κρατούμενος στην ηχητική αφήγηση.

Εννοείται ότι πίσω από τα συγκεκριμένα σίδερα, βρέθηκαν πολλές φίρμες του εγκλήματος με τον Αλ Καπόνε και τον Ρόμπερτ Στράουντ (Birdman) να μπαίνουν πρώτοι στην μαρκίζα. Είναι σκόπιμο να αναφέρω εδώ, ότι σε αντίθεση με την πεποίθηση που είχα, το Αλκατράζ δεν ήταν φυλακή για τους πιο ειδεχθής εγκληματίες που φανταζόμουν. Σειριακοί δολοφόνοι με το πριόνι, παιδoκτόνοι, παιδόφιλοι, ανθρωποφάγοι, κλπ, δεν είχαν θέση εκεί μέσα. Το συμπέρασμά μου είναι πως στον Βράχο κατέληγαν όσοι αποτελούσαν κίνδυνο για την Αμερική: ληστές τραπεζών, μεγαλοφοροφυγάδες, γκάνγστερ, απαγωγείς, τέτοια πράγματα.

Οι τόποι συνάντησης των κρατουμένων ήταν το προαύλιο και το εστιατόριο. Με πολλές δεκάδες ευέξαπτων αντρών που είχαν μαχαιροπίρουνα, δεν είναι περίεργο που το εστιατόριο θεωρούνταν το πιο επικίνδυνο μέρος της φυλακής. Οι κρατούμενοι έτρωγαν υπό την επίβλεψη ολπισμένων φρουρών, τρεις φορές την ημέρα, καλό και ποιοτικό φαγητό.

Η βιβλιοθήκη ήταν επίσης ένα πολυσύχναστο μέρος, που όμως προοριζόταν για εκείνους τους κρατούμενους που πληρούσαν τις προϋποθέσεις. Όλοι οι κλασικοί συγγραφείς και τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας ήταν πολυδιαβασμένα, προσφέροντας μία ευκαιρία για ανάπτυξη του πνεύματος, αλλά και μία διέξοδο από τη σκληρή πραγματικότητα.

 Η γεωγραφική θέση του Αλκατράζ, έκανε τη ζωή των κρατουμένων ακομα πιο δύσκολη αφού είναι ένα μέρος απολύτως απομονωμένο, δίπλα, όμως, σε μία μητρόπολη του κόσμου. «Τις ημέρες που φύσαγε ο αέρας προς τα εδώ, μπορούσες σχεδόν να ακούσεις τα γέλια των ανθρώπων στην πόλη. Την Πρωτοχρονιά, τα πράγματα ήταν ακόμη πιο δύσκολα», αφηγείται ένας πρώην κατάδικος.

Οι περισσότεροι είχαν πάρει απόφαση πως η ζωή τους θα ήταν πλέον αυτή. Κάποιοι όμως, δεν μπορούσαν να συμβιβαστούν με αυτήν την πραγματικότητα. Στην ξενάγηση παρουσιάζεται μία αποτυχημένη απόπειρα απόδρασης και μία ακόμα που στέφθηκε με επιτυχία, γνωστή και ως «Μεγάλη απόδραση».

Στην πρώτη, ο σατανικός Μπέρναρντ Κόι για καιρό υποκρινόταν το καλό παιδί, ώστε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των φρουρών. Μια μέρα, καθώς καθάριζε το πάτωμα στους διαδρόμους, έκανε σινιάλο σε έναν συνεργό του, που βρισκόταν μέσα στο κελί του, να αρχίσει να συμπεριφέρεται υστερικά. Αμέσως, πήγε ένας φύλακας για να ελέγξει το περιστατικό κι ο Κόι του επιτέθηκε, του πήρε τα κλειδιά και τον αιχμαλώτισε, κλειδώνοντάς τον. Αφού απελευθέρωσε κάποιους συνεργούς του, κατευθύνθηκε προς την γαλαρία όπου φυλάσσονταν τα όπλα κι άλλα κλειδιά που θα του χάριζαν την έξοδο προς την ελευθερία. Παρόλα αυτά, το κύριο κλειδί της βαριάς απροσπέλαστης πόρτας του κτιρίου παρέμενε άφαντο. Μαντέψτε. Ήταν στην κατοχή του φρουρού που είχε πιαστεί όμηρος. Ο Κόι και οι συνεργοί του την είχαν άσχημα. Στο κτίριο είχε σημάνει συναγερμός και πλέον οι κατάδικοι που είχαν εγκλωβιστεί ήταν εκτός ελέγχου. Χρειάστηκε η επέμβαση του ναυτικού και των πεζοναυτών για να λήξει η απόπειρα απόδρασης δύο μέρες και εκατοντάδες χειροβομβίδες αργότερα. Οι δράστες είχαν πέσει νεκροί, αφού πρώτα είχαν δολοφονήσει δύο φρουρούς.

Η Μεγάλη απόδραση ήταν σχέδιο του Φρανκ Μόρις και των αδελφών Τζον και Κλάρενς Άνγκλιν, και υπήρξε επιτυχημένη (μάλλον). Η ταινία “Απόδραση από το Αλκατράζ” περιγράφει την ιστορία των κρατούμενων που με υπομονή κι επιμονή άνοιξαν από  ένα πέρασμα στον τοίχο κάθε κελιού κι απέδρασαν μέσω των διαδρόμων και των φρεατίων εξαερισμού. Φτάνοντας στη θάλασσα, απέδρασαν με μία αυτοσχέδια σχεδία. Η απόδραση έγινε αντιληπτή μόλις το άλλο πρωί, μιας και στα κρεβάτια τους, ο Μόρις και τα αδέρφια Άνγκλιν είχαν αφήσει ομοιόματά τους. Η κινητοποίηση των αρχών ήταν τεράστια και υπήρχε αμοιβή για όμοιον έδινε πληροφορίες. Ποτέ δεν μάθαμε τι συνέβη. Πνίγηκαν στα παγωμένα νερά του κόλπου; Πέθαναν από υποθερμία; Παρασύρθηκαν από τα ρεύματα στον ωκεανό; Ή τα κατάφεραν; Η λογική λέει πως αν η απόδραση ήταν επιτυχημένη, πράγματι δεν θα είχαμε ποτέ νέα από αυτούς. Η μυστηριώδης επιστολή που έφτασε στα γραφεία του FBI το 2013, συναινεί επίσης υπέρ της επιτυχίας του εγχειρήματος.

Για να μην ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε στο Αμέρικα, στην γη της Επαγγελίας και των ευκαιριών, να αναφέρω κι ένα παράδοξο. Ένας πρώην κρατούμενος στον Βράχο, είναι σήμερα συγγραφέας, που είχε έρθει στο Αλκατράζ για την παρουσίαση του βιβλίου του. Να με συγχωρείτε που δεν θυμάμαι το όνομά του.

Αφού τελειώσαμε την ξενάγηση και επιστρέψαμε με το πλοιάριο στο Σαν Φρανσίσκο, ακολούθησε βόλτα στη δημοφιλέστατη Αποβάθρα 39. Η Αποβάθρα 39 είναι διάσημη για τους θαλάσσιους λέοντες που μαζεύονται και λιάζονται με τις ώρες, κάνοντας τα φωτογραφικά φλας να παίρνουν φωτιά. Το ότι λιάζονται, μη το πάρετε τις μετρητοίς. Πάρα πολλές ημέρες του χρόνου, η πόλη καλύπτεται από έντονη – πολύ έντονη για την ακρίβεια – ομίχλη. Εμείς ήμασταν αρκετά τυχερές για να μπορέσουμε νε περιηγηθούμε στα δεκάδες καταστήματα της αποβάθρας, να φάμε το παραδοσιακό πιάτο της περιοχής, που είναι η λευκή ψαρόσουπα μέσα σε μπωλ ψωμιού, να θαυμάσουμε το Αλκατράζ, από απόσταση πλέον, να δούμε την Golden Gate Bridge και ασφαλώς να χαζέψουμε για πολλή ώρα τους θαλάσσιους λέοντες που στοιβάζονταν ο ένας πάνω στον άλλο, μαλώνανε, παίζανε και μπαινόβγαιναν συνεχώς στην θάλασσα.

Με την Χριστίνα και τον Γιάννη κάναμε πολύ περισσότερα πράγματα στο ταξίδι εκείνο. Το Σαν Φρανσίσκο είναι μια πόλη με εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα από τις τυπικές αμερικάνικες μεγαλουπόλεις και σύντομα θα ανεβάσω ένα ακόμα άρθρο για όσα ωραία ζήσαμε εκεί, στις μακρινές δυτικές Η.Π.Α. Για περισσότερα, μπορείτε αν θέλετε να με ακολουθήσετε σε Facebook και Instagram όπου μοιράζομαι εμπειρίες από τα ταξίδια μας, ιστορίες από το μικρό μας κτηματάκι, αλλά και ό,τι άλλο όμορφο συναντώ.

Chase the slow,

Το άρθρο δεν είναι sponsored και δεν περιέχει τοποθέτηση προϊόντος.